Wystawy
„Rok 1937 – w kraju zwycięskiego socjalizmu. Z historii radzieckiego Smoleńska”.
Wystawa poświęcona jest wydarzeniom jednego roku –trzydziestego siódmego, najbardziej kontrowersyjnego w historii Związku Radzieckiego. W świadomości współczesnego społeczeństwa rosyjskiego rok 1937 stał się jednym z tragicznych symboli XX wieku. Rok trzydziesty siódmy to wielka skala represji, które dosięgły wszystkich regionów ZSRR i objęły wszystkie bez wyjątku warstwy społeczne, od kierowników najwyższych urzędów do dalekich od polityki robotników i chłopów. Brutalny terror tego państwa był jednak tylko jedną z wielu stron radzieckiej rzeczywistości.
W 1937 roku zakończyła się industrializacja kraju, realizowana barbarzyńskimi metodami, drogą niszczenia gospodarstw rolnych, z wykorzystaniem więźniów Gułagu, kosztem ogromnych ludzkich strat. W Smoleńsku ważną sowiecką inicjatywą była budowa fabryki, przetwarzającej len, która zajęła aż 17 hektarów ziemi. Ponad 2000 entuzjastów bezinteresownie i z poświęceniem pracowało przy wznoszeniu tego obiektu. Ważne znaczenie dla obrony kraju miało utworzenie autostrady Moskwa – Mińsk. Drogę tę budowali więźniowie Wiazemłagu.
W 1937 roku zakończyła się przymusowa kolektywizacja rolnictwa, której aktywnie stawiali opór rolnicy. W obwodzie smoleńskim do końca 1935 roku połączono w kołchozy 90% gospodarstw, a do 1937 roku wszyscy rolnicy stali się już kołchoźnikami.
W 1937 roku ZSRR został ogłoszony „krajem zwycięskiego socjalizmu”, zgodnie z Konstytucją przyjętą w grudniu 1936 roku. W istocie rzeczywistość człowieka radzieckiego nie potwierdzała w żaden sposób głoszonej ideologii socjalistycznej, poziom życia ludności w dalszym ciągu pozostawał bardzo niski. Wiele praw i wolności, zagwarantowanych w Konstytucji z 1936 roku, nie było przestrzeganych. Władza ludu pracującego, reprezentowana przez Radę Delegatów, została zastąpiona przez władzę partii komunistycznej i osobiście przez sekretarza generalnego KC WPK(b) Józefa Stalina. Kult tej osobistości również osiągnął apogeum w 1937 roku.
3 marca 1937 roku na plenum Komitetu Centralnego WPK(b) Stalin ogłosił konieczność masowego terroru, ponieważ „w miarę umocnienia podstaw socjalizmu nasila się walka klas”. Na przełomie lipca i sierpnia 1937 roku kraj nawiedził cały szereg zcentralizowanych operacji pacyfikacyjnych, zatwierdzonych przez Stalina i Biuro Polityczne WPK(b) w celu wyeliminowania „antysowieckich elementów”. Obwód smoleński był jednym z najbardziej poszkodowanych regionów, dotkniętych przez represje polityczne lat 1937-1938. Według niezupełnych danych statystycznych w tym obwodzie rozstrzelano 7082 osoby. Większość z nich rozstrzelano w piwnicach NKWD i więzieniach Smoleńska, po czym pochowano potajemnie w Lesie Katyńskim.
Bohaterami wystawy są mieszkańcy obwodu smoleńskiego, którzy podzielili z całym narodem radzieckim los swego kraju.
Obraz obwodu smoleńskiego 1937 roku przedstawia w sugestywny sposób całą ówczesną rosyjską rzeczywistość w miniaturze. Pokazano życie typowego regionu, którym rządziły swoje małe Staliny i na którego fabrykach swoi Stachanowowie przekraczali plany produkcyjne. W 1937 roku Smoleńsk, wraz z całym krajem, obchodził 20-lecie władzy radzieckiej i jej obrońców, czyli organów bezpieczeństwa publicznego, czcił i wspominał wielkiego rosyjskiego poetę Aleksandra Puszkina, brał udział w wyborach do Rady Najwyższej ZSRR.
Wystawa prezentuje rosyjską prowincję z punktu widzenia sprzężenia polityki i życia codziennego. Echa wydarzeń politycznych obwodu smoleńskiego przeplatają się z życiem zwykłych ludzi. Materiały wystawy przedstawiają codzienne otoczenie, domowe sytuacje, sceny uliczne, miejsca pracy i wypoczynku; pokazują, co czytał w gazetach zwykły mieszkaniec Smoleńszczyzny, czego sie bał i jakie trudności napotykał, z kogo był dumny i kogo ubóstwiał, czym się interesował, gdzie i jak uczyły się jego dzieci, jak korzystał ze swoich praw i jak służył swojemu państwu, będąc radzieckim obywatelem.